دعوای مطالبه وجه التزام

هر گاه ضمن قرارداد فی مابین برای جلوگیری از مشکلاتی که در آینده حادث می شود و امکان طرح آنها وجود دارد مبلغی معین شود که اگر احیانا هر کدام از طرفین به تعهد وفا ننمود آن را به طرف دیگر برای جبران عدم ایفای تعهد بپردازد. و یا چنانچه در تاریخ مقرر شده در قرارداد اجرای تعهد خود را به تاخیر اندازد ناگزیر باشد خسارت آن را جبران نماید.
با عنایت به ماده 230 قانون مدنی که مقرر می دارد: ” اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف، متخلف مبلغی به عنوان خسارت تادیه نماید حاکم نمی تواند او را به بیشتر یا کمتر از آنچه ملزم شده است محکوم کند.” بنابراین طرفین قرارداد در حین قرارداد اصلی یا به موجب توافق مستقل دیگر می توانند مبلغی به عنوان خسارت ناشی از عدم انجام تعهد یا تاخیر در آن تعیین نموده و بر آن ملتزم گردند.
در واقع وجه التزام عبارت است از خسارت تخلف از انجام تعهد که میزان آن در عقد تعیین شده و متخلف باید همان را بپردازذ.
لازم به توضیح است که دو نوع خسارت و به تبع دو نوع وجه التزام داریم:
1-وجه التزام عدم ایفای تعهد
2- وجه التزام تاخیر در ایفای تعهد
خسارت عدم انجام تعهد هنگامی است که اصل تعهد، دیگر قابل اجرا نمی باشد و خسارت تاخیر در انجام تعهد هنگامی است که اصل تعهد همچنان قابل انجام می باشد.
با توجه به ماده 230 ق.م.؛ و قسمت اخیر ماده 515 ق.آ.د.م.چنانچه در ضمن قرارداد بین طرفین توافق شده باشد که در صورت تخلف از مفاد قرارداد، متخلف مبلغی را به عنوان خسارت پرداخت نماید، و چون این مبلغ ضمانت اجرای تخلف از مفاد قرارداد بوده و بدل از تعهد اصلی نیست؛ لذا با عنایت به ماده 10 ق.م. و مواد صدرالاشاره متعهد باید هم تعهد اصلی را انجام داده و هم وجه التزام را بپردازد.
بنابراین متعهدله برای آنکه بتواند از باب تخلف یا تاخیر در اجرای تعهد وجه التزام را از متخلف دریافت نماید باید با تقدیم دادخواست به مراجع قضایی رجوع نماید و دعوای مطالبه وجه التزام یک دعوای مالی بوده که باید در دادگاه عمومی محل اقامت خوانده یا محل وقوع عقد یا محل انجام تهعد مطرح می گردد.